Google Maps ile geçici güvenlik bölgeleri tespit etmek
7 Ekim 2012 tarihinde ANF sitesinde yayınlanan 18 yıl sonra verilen izin 1 saat sürdü başlıklı yazı ve ona istisnaden Pınar Öğünç tarafından Radikal gazetesinde kaleme alınan ve aynı başlık taşıyan bir yazıyı okuduktan sonra kendi kendime Şırnak’a bağlı Qerneh/Günedoğmuş köyü gerçekten yasaklı olan bir bölgede mi yer alıyor sorusu aklıma takıldı.
Qerneh - Günedoğmuş köyü
Google Maps'sı kullanarak Şırnak’a bağlı Qerneh - Günedoğmuş köyü bulmak mümkün. Fakat yerini tespit etmekle beraber yasaklı bölge içinde yer alır mı sorusuna yanıt bulunmaz. Türkçe Vikipedi'de bu köyün ismini Şırnak ilindeki yerleşim yerleri listesi sayfasında merkeze bağlı köyler listesinde sadece kırmızı link olarak bulabilirsiniz (bu sayfa henüz yok demek; aynı durum nerede ise merkeze bağlı tüm köyler için geçerlidir).
18 yıl sonra verilen izin 1 saat sürdü başlıklı yazıda özet olarak şu bilgiler vardı:
- 1993 yılında kısmen, 1994 yılında ise tamamen askerler tarafından yakılarak boşaltılan 600 nüfuslu Qerneh köyü ve Küprüce mezrasından göç ederek yıllarca Dergûl (Kumçatı) Beldesi'nde yaşamaya zorlanan yüzlerce köylü, 'Köye Geri Dönüş' projesi kapsamında Ağustos ayında Şırnak Valiliği'ne başvuruda bulundu. Şırnak Valiliğinin 11 Haziran 2012 tarih ve 492/205 sayılı köylerine geri dönmek için başvuru yapabilecekleri bildirildi. Şırnak Valiliği Köye Dönüşüm Bürosu'nun da olumlu yanıt vermesi üzere köylüler Kumçatı Beldesi'nden eşyalarını traktörlere yükleyerek köy ve mezraya gitmek istediler.
- Köylülerden Mehmet Bozkurt yaşadıklarını şöyle anlattı: "18 yıl aradan sonra köyümüze dönebileceğimiz sevincini yaşıyorduk. Eşyalarımı traktörlere yükleyip aileler olarak hareket ettik. Gabar dağı eteklerinde bulunan Görmeç Taburu'nda bizi gören askerlere Valiliğin yazılı iznini gösterince bir sorun çıkmadan köye gidebildik... (Köye vardıktan sonra) aradan bir saat geçmeden Kumçatı Jandarma Karakolu'ndan bize haber gönderilerek bölgenin Genelkurmay tarafından yasak askeri bölge ilan edildiği için geri dönmemiz gerektiği bize bildirildi."
Genelkurmay bilgileri
Genelkurmay'a ait sitede aradığım açıklamaya doğrudan ulaşamadım. Google'e "geçici güvenlik bölgesi" genişletilmiş aramada "tsk.tr" sitesinde arama yap dediğimde ancak 4 Ekim 2012 tarihli ve GEÇİCİ GÜVENLİK BÖLGESİ İLAN EDİLEN BÖLGELERE AİT KOORDİNATLAR VE GİRİŞ YASAĞI TARİHLERİ isimli bir sayfa bulabildim. Gazete haberlerinde olduğu gibi burada daha çok yasaklı olan bölgeler (genellikle dağlar) isim olarak verilmiş ve gerisi koordinatlara bırakılmış.
Koordinatlarla da Google Maps'te arama yapılabilir. Google Maps'te bu meseleye nasıl yaklaştığını görmek isteyenler bu sayfaya bakmaları önerilir. Ben bunları anlamaya çalıştığımda Vikipedi'nin bu sayfasına geldim (İngilizce). Burada yer alan bilgileri uygulamak istediğimde karşıma çıkan sorunlar ve çözümler hakkındaki pratik bilgileri şöyle özetlemek mümkün:
Çözüm önerileri
Konuyu bir örnek ile anlatıyım: Genelkurmay sayfasında örneğin BUZUL DAĞI bölgesinde 07 EKİM 2012 - 07 OCAK 2013 arasında uygulanacak giriş yasağı için şu koordinatlar veriyor (Derece Dakika Saniye; K = Kuzey; D = Doğu)
K 37 32 58 D 43 56 49 K 37 30 03 D 43 55 30 K 37 27 57 D 44 02 19 K 37 26 15 D 44 03 15 K 37 29 03 D 44 05 26 K 37 32 17 D 44 03 52
Bu verileri doğrudan kullanmak mümkün değil. Yapılması gereken şöyle: Derece, Dakika ve Saniye için verilen rakamları Excel gibi bir hesaplama programına tek tek yazılır (örneğin 37 A1 hanesine, 32 B1 hanesine, 58 C1 hanesine). Saniyeleri hesaplamak için formül şöyle: (A1*60) + B1. Bu formülü diyelim D1 hanesine yazdık. Sonuçtan doğru bölümü almak için bunu 3600'e bölmek lazım. Formül (D1/3600). Bunu da E1 hanesine yazdık. Son adım olarak buna gerçek saniye değerini eklemek gerekir (C1+E1). Bunu doğru yaptıysak sonuç şöyle olur
Sıra A B C D E F 1 37 32 58 1978 0.54944 37.54944
K = Kuzey için verilen ilk rakamdan Google Maps'ın anlayacağı bir rakam çıktı. Aynı yöntem D = Doğu için yapmak gerekir (dikkat edilecek bir husus: Batı için bir değer verilirse, rakam önüne eksi "-" işareti koymak gerekir). Buradan çıkan sonuç 43.94694. Her iki rakam ilk rakamdan sonra virgül koyarak şimdi Google Maps'teki arama hanesine yazarsak yeşil bir ok tam yeri gösterir, fakat Google'de aynı zaman en yakın yerleşim yeri de gösteriyor (seçtiğimiz örnekte Kırıkdağ Köyü Yolu).
Şimdiye kadar tek bir nokta bulduk. Bundan sonrası Google'de hesabı olanlar kendilerine ait harita ile devam edebilir, diğerler uygun büyüklükte haritanın bir çıktısını alıp kalemle diğer noktalara ekleyerek noktalar arsında çizgi çekmekle söz konusu bölgeyi tespit edebilirler.
Küpeli dağı bölgesi
Bu bölge için 22 nokta verilmişti. Bütün noktaları tespit edip bir haritaya yerleştirmek kolay olmadı, fakat sonuçta şöyle bir resim çıktı:
Resim büyütüldüğünde tüm noktaların tam yerine oturtulmadığı gibi aralarında çekilen çizgilerin de tam olarak çizilmediği görülecektir. Aynı zaman yasaklı bölgede yer alan birçok köy ismi de okunabilir.
Sorulması gereken soru ise şu: Kumçatı Jandarma Karakolu Qerneh - Günedoğmuş köyü yasaklı bölge içinde yer aldığını biliyordu da Görmeç Taburu ile Şırnak Valiliği'nde neden kimsenin bundan haberi yoktu? Görmeç köyü yasaklı bölge içinde yer almıyorsa da Qerneh - Günedoğmuş köyüne çok yakın. Kumçatı ise bölgeye daha uzak kalıyor.
Bağlantılar
- Demokratik Türkiye Forumu'nun İngilizce sayfalarında Security Zones in the South-East adlı sayfada ilk giriş yasağı ilan edilen bölgelerinin haritaları var.
- Göç-Der İstanbul şubesinin İnternet sayfasında boşaltılmış 1464 köyün isimleri bulunur. Qerneh - Günedoğmuş köyü orada Qarnê (Günedönmüs) ismi ile bulunur.
- Türkçe Vikipedi'de PKK örgütünü anlatan sayfada şöyle deniliyor: 1995'te Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanı tarafından yapılan açıklamaya göre Şırnak'ta 96 köy ve 110 mezra boşaltılmıştır.
- İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch) konu ile ilgili hazırladığı raporlar arasında TURKEY'S FAILED POLICY TO AID THE FORCIBLY DISPLACED IN THE SOUTHEAST (1996) ve Obstacles to Return (2005) var.