Amaç ve Araçlar - Sonuç Kısmı

SONUÇ: YORUMLAR İÇİN ÖNERİLER

259.-260. Taslak raporun birçok yerinde özel olarak neler merak ettiğimizi belirtmiştik. Bu bölümde bazı tekrarları olmakla birlikte özel olarak hangi konularda eleştirilerin ve yorumların bize göre yoğunlaşabi¬leceğini belirteceğiz.

insan hakları çalışması ile silahlı gruplar

261.-262. Raporumuzu yazarken insan hakları örgütleri arasında silahlı gruplarının hak ihlalleri ile ilgilenmeye yönelik bir eğilim olduğunu varsaydık. Bugünlerde yapılan tartışmaların eleştirmek mi, eleştirmemek mi gerekir şeklinde değil, nasıl yaklaşılmalı konusunda yoğunlaşması gerektiğini düşündük. Ancak bu konuda bizimle hemfikir olmak zorunda değilsiniz. Bu bakımdan silahlı gruplarının davranışlarını gündemlerine almak istemeyen örgütlerin konuya ilikin gerekçeleri bizi özellikle ilgi¬lendirmektedir.

başarılı girişimleri etkileyen faktörler

263.-264. Başarılı girişimleri etkileyen faktörler için şöyle bir tablo çizmek mümkün:

Silahlı grubun özü	     Sivil toplumun rolü	Devlet/silahlı kuvvetlerinin rolü

- ideoloji ve amaç          - motivasyon               - devletin meşruluğu
- açıklık ve karşıt görüşe  - kapasite (kaynaklar,     - devlet destekli hak ihlalleri
karşı hoşgörü               ilişki kurmak, bilgi       - bağımsız girişim için
- askeri denetim ve komuta  yetersizliği, güvence      devletin höşgürülü olması
- ekonomi                   ve yetenek)
- dış destek                - taraf tutmak  
- hedef topluluğu           - iç ve dıştan müdahale
                            - ulusal ve uluslararası

Unuttuğumuz faktörler var mı? Önerdiğimiz tipoloji faydalı mıdır?

silahlı gruplar ve hoşgörü

265.-266. Silahlı bir grubun farklı görüşlere karşı hoşgörülü olması ile orantılı olarak, onu insan hakları konusunda etkileme şansı artar. Hoşgörü derken, bunu hem kendi üyelerine hem de hedef topluluğa karşı hoşgörülü olmak şeklinde algılamak gerekir. Hoşgörüden yoksun gruplar daha kolay insan haklarını ihlal eder (ajanlık suçlaması gibi) ve grup veya hedef topluluğu içinden eleştiri getirilmesini nerede ise olanaksız kılar. Silahlı bir grubun davranışını değiştirmek isteyenler öncelikle grubun otoriter yapısını sorgulamak gibi bir tercihleri olmalı mı? Kişisel risk haricinde ne gibi sorunlar doğar?

içten gelen eleştiriler değişiklik yaratabilir

267. İçten (silahlı bir gruba sempatiyle bakan ya da onlarla bağlantılı olan örgütler) gelen eleştirilerin bir silahlı grubun insan hakları tutumu üzerinde bazen olumlu bir etkisi olabilir demiştik. İçte olanlarla ilgilenmenin sorunlarına da değinmiştik. Buna rağmen bu tür 'unsurlarla' ilgilenmek önemli dememiz doğru mu? Bir başka deyişle bunlar bağımsız değil deyip onları bir kenara atmak doğru bir yaklaşım sayılır mı?

bağımsız girişimlere karşı devletin hoşgörülü olması

268. Etkili olabilecek örgütlerin silahlı gruplara karşı girişimlerde bulunması çoğu kez devletler tarafından önlenir. Devletlerin bağımsız girişimlere izin vermesi için daha çok çaba harcanmalı demek doğru mudur? Hangi koşullarda?

diyalog

269.-270. Silahlı gruplar ve hedef toplulukları ile insan hakları konusunda diyalog geliştirmek için daha çok çaba harcanmalı. Diyalogların riskleri vardır, ama kaçınılmaz sayılır ve ancak kimler tarafından yürütülmeli diye bir soru sorulabilir. İnsan hakları sorununun herhangi bir devletle konuşulması ne kadar doğru ise silahlı bir grupla da konuşulması o kadar doğrudur. Gözardı ettiğimiz riskler var mıdır? Diyaloglar en iyi kimler tarafından başlatmalıdır ve ne gibi desteğe gereksinim vardır?

reform için yardım

271. Silahlı bir grubun isteği üzerine doğrudan kendileriyle işbirliğine gitmek riskli olmakla beraber bazı durumda düşünülebilir. Bunu gerçekten yapanlardan deneyimleri hakkında ayrıntılı bir değerlendirme bekliyoruz. Sorunları nerededir ve hangi kapılar açılabilmektedir?

davranış kuralları listesi (code of conduct)

272. Uluslararası yasalarda var olan boşluğu doldurularak silahlı grupların kendi askerlerine ve egemenlik altında tuttukları insanlara nasıl davranacaklarına dair uygulanabilir bir kurallar listesini hazırlamak için adım atılmalıdır. Askeri ve sivil denetim konusunda silahlı gruplar için de kurallar geliştirilmelidir.

son birkaç düşünce

273.-274. Yaptığımız öneriler kısıtlıdır. Taslak olarak hazırladığımız raporda eksikliker çok olabilir. Tespitlerimiz hazır cevaplar olarak algılanmamalıdır. Bunlar konu ile ilgilenenlerin yanıt verebilmeleri için teşvik amacıyla yazılmış. Raporumuzu okuduğunuz için ve ayrıca görüşlerinizi bize bildirirecek olursanız sizleri şimdiden teşekkür etmek isteriz. Nihai raporumuzu Nisan ayında hazırlarsak bu yorumlar önemli olacak.

Ocak 2000

Siz buradasınız: Amaç ve Araçlar - Sonuç Kısmı

Gidilecek yerler: Amaç ve Araçlar (giriş) ile Amaç ve Araçlar - Ana Bölüm